چرا سری Gran Turismo افت کرد؟

وقتی که به بازی‌های شبیه ساز ریسینگ در نسل هشتم کنسول‌های ویدیویی نگاه می‌کنیم، اصلا عجیب و دور از انتظار نیست که اولین اسمی که به ذهن هر کدام از ما خطور می‌کند، سری Forza باشد. این فرنچایز شبیه ساز ریسینگ که از عناوین فرست پارتی شرکت مایکروسافت محسوب می‌شود، تا به حال به موفقیت‌های گسترده‌ای دست پیدا کرده است و برای خیلی از ماها برای مدتی طولانی، یک فرنچایز محبوب و دوست داشتنی بوده که هر ساله با اشتیاق زیاد منتظر معرفی و عرضه نسخه جدید آن هستیم. اما نکته بزرگی که اینجا وجود دارد و شاید عده زیادی از بازی‌بازان جوان از آن آگاهی نداشته باشند، این است که اسم بازی‌ها و عناوین شبیه سازِ ریسینگ همیشه هم مترادف با سری Forza نبوده است؛ دوره‌ای هم وجود داشته که سری بازی‌های هاردکور و حرفه‌ایِ oGran Turism، اثر استودیوی خوش نام و معروف Polyphony Digital، کنترل اوضاع را در این سبک در دست داشت. در حالی که این فرنچایز کهنه کار و قدیمی همچنان به طور غیر منتظره‌ای به فروش بالای خودش ادامه می‌دهد، اما هیچ شکی نیست که امروز Gran Turismo دیگر آن فرنچایز تر و تازه و جوانی که یک زمانی بود، نیست.

به سال ۱۹۹۲ بازمی‌گردیم، جایی که تهیه کننده‌ای به اسم کازونوری یامائوچی ،(Kazurori Yamauchi) گروهی از هفت توسعه دهنده مختلف را دور هم جمع کرد تا یک بازی جدید به اسم Gran Turismo برای کنسولِ پیش روی سونی یعنی پلی‌استیشن تولید کنند. هدف اصلی او از انجام چنین کاری این بود تا سبک شبیه ساز ریسینگ را وارد جریان اصلی بازی‌های ویدیویی کند و آن را به عنوان یک سبک تازه به مردم معرفی کند. او به قدری برای دستیابی به این هدف محکم و جدی بود که هیچ چیز نمی‌توانست او را از تلاش برای رسیدن به این هدف منع کند. توسعه و ساخت Gran Turismo برای او به معنی کل زندگی‌اش بود و حاظر بود برای رسیدن به این هدف از همه چیز خود دل بکند. او یک بار در مصاحبه‌ای که با Autoweek انجام داده بود، چنین گفته بود که: “پنج سال طول کشید. در این پنج سال، ما نمی‌توانستیم پایان راه خود را ببینیم. من سر کار از خواب بیدار می‌شدم و همانجا هم دوباره می‌خوابیدم. هوا رو به سردی بود و من از روی همین متوجه می‌شدم که فصل زمستان از راه رسیده. فکر می‌کنم فقط چهار روز از سال در خانه بودم“.

پس از گذشت آن دوران سخت و طاقت فرسای پنج ساله، عرضه این بازی در سال ۱۹۹۷ با موفقیت‌های تجاری بزرگی برای این بازی همراه شد که از نظر منتقدین هم به خوبی مورد استقبال قرار گرفته بود و همه به تعریف و تمجید از آن مشغول بودند. این بازی هنوز هم با دارا بودن رکوردی بی‌نظیر که فروش ۱۰.۸۵ میلیون نسخه‌ای آن را در کل دوران حضورش در بازار نشان می‌دهد، تاج پادشاهی را به عنوان پرفروش‌ترین بازی کنسول اولیه پلی‌استیشن تا امروز، روی سر خودش دارد. دلیل دستیابی آن به چنین رکورد چشم گیری به هیچ وجه ناشناخته و نامعلوم نیست چرا که با داشتن ۱۴۰ خودروی مختلف، ۱۱ پیست و هوش مصنوعی بسیار عالی در مقایسه با دوران خود، Gran Turismo توانست خودش را به عنوان یکی از تاثیر گذار‌ترین و فوق العاده‌ترین بازی‌های ریسینگی که تا آن زمان در کل صنعت بازی‌های رایانه‌ای ساخته شده بود، به همه‌ی مردم ثابت کند. این موضوع باعث شد تا Yamauchi دقیقا به همان چیزی که می‌خواست و امیدوار بود، یعنی تبدیل شدن بازی جدید خود به یکی از بهترین عناوین موجود در بازار، دست پیدا کند و آرزو‌های خود را محقق شده ببیند.

موفقیت‌های غیر منتظره‌ی نسخه اول این مجموعه، این ایده را در ذهن Yamauchi به وجود آورد تا روی دنباله آن هم کار کند؛ با این امید که فرمول‌هایی که در بازی اول به کار گرفته بود را بیش از این، بهبود و ارتقاء ببخشد. در سال ۱۹۹۹ عنوان تازه‌ای به اسم ۲ Gran Turismo روانه قفسه‌های فروشگاه‌های گیم سراسر دنیا شد که رقم باور نکردنی ۶۵۰ خودرو از سازنده‌های مختلف را در اختیار بازی‌بازان قرار می‌داد. همین امر باعث شد تا Gran Turismo 2 تاثیر گذارتر و جاه طلبانه‌تر از نسخه اول خود به نظر برسد. متاسفانه یک سری خطا و گلیچ‌ها باعث خراب کردن تجربه این بازی شده بودند و عرضه آن را تحت تاثیر قرار دادند که شاید به خاطر این که پروسه ساخت آن به سرعت پیش رفته بود، به وجود آمده بودند. این موضوعات باعث شد سونی به فکر راه چاره‌ای برای حل این مشکلات باشد که در همین راستا با عرضه کردن به‌روزرسانی‌های جایگزین، سعی در حل و فصل کردن ماجرا داشت.

البته، خوشبختانه به نظر نمی‌رسید که این مشکلات مانع بزرگی برای این سری به وجود بیاورند و آن را از دستیابی به موفقیت‌های جهانی باز دارند که خبر بسیار خوشحال کننده‌ای برای این سری بود. Yamauchi آمادگی کامل داشPolyphony Digital قادر بود به اندازه قابل ملاحظه‌ای گرافیک و جلوه‌های بصری نسخه بعدی این سری را با بهبود ببخشد. همین امر Gran Turismo 3: A-Spec را قادر می‌ساخت که با استفاده از قدرت کنسول نسل جدید، جزئیات خیره کننده و چشم نوازی برای خودروها و پیست‌های این بازی، در مقایسه با دوران خود به وجود بیاورد. این افزایش کیفیت در جزئیات بصری تیم سازنده این بازی را مجبور می‌کرد تا تعداد خودروهایی که در این بازی وجود دارد را به ۱۸۰ خودرو کاهش دهد تا مطمئن باشد که کیفیت و گرافیک این بازی همچنان در سطح بالایی باقی خواهد ماند.

کاهش پیدا کردن تعداد خودروهای موجود در این مجموعه، بهای اندکی بود که باید در ازای داشتن گرافیک و جلوه‌های بصری بهتر پرداخت می‌شد تا بدین ترتیب، گیم پلی دچار آسیب دیدگی نشود و همچنان پیشرفته باقی بماند. مدت زیادی طول نکشید که منتقیدن بار دیگر شروع به تعریف و تمجید از این بازی کردند و از گیم‌ پلی بهبود یافته و ویژگی‌های دیگر این بازی چنان با آب و تاب تعریف کردند که نشان می‌داد واقعا عاشق آن شده‌اند. این نسخه را هنوز هم می‌توان جزو پرفروش‌ترین عناوین کل دوران در تاریخ صنعت بازی‌های ویدیویی دانست. همچنین در حال حاضر وبسایت معتبر GamingRankings آن را به عنوان دومین بازی برتر ریسینگ کل دوران نیز به حساب می‌آورد که نشان از ارزش و اهمیت بسیار بالای این بازی دارد.

ولی هیچ کس در روند پیروزی‌ها و موفقیت‌های دنباله دار Yamauchi فرصت استراحت کردن پیدا نمی‌کرد. او به همراه تیم سخت کوش خود بار دیگر آماده بود تا پروژه بعدی خود را آغاز کند. Gran Turismo 4: Prologue عرضه‌ی عنوان پیش روی Gran Turismo 4 را نوید می‌داد تا یک سری ویژگی‌های بهبود یافته‌تر و المان‌های جدید که می‌خواست Polyphony Digital به فرمول این سری اضافه کند، در زمان نسخه اصلی این بازی در آن به کار گرفته شود. در حالی که این عنوان فقط در کشور ژاپن و قاره اروپا به فروش گذاشته شد، اما همچنان توانست بیش از یک میلیون نسخه فروش داشته باشد.

زمانی که نسخه کامل بازی Gran Turismo 4 سرانجام در سال ۲۰۰۵ در آمریکای شمالی عرضه شد، گیمرها و ژورنالیست‌های این حوزه واقعا شگفت زده شده بودند. این بازی با داشتن ۵۱ پیست مختلف و بیش از ۷۰۰ خودروی متنوع از ۸۰ خودروساز برتر دنیا، واقعا یک نسخه اضافی محشر و بسیار الهام بخش برای این فرنچایزِ موفق بود که توانسته بود بیش از پیش آن را به سمت جلو هدایت کند و به پیشرفت‌های بیشتری برساند. اضافه شدن خودروهای پیکاپ، یک ویژگی جدید به اسم B-spec که این اجازه را به بازی‌بازان می‌داد تا کار یک رهبر گروه مسابقات را شبیه سازی کنند و همینطور فیزیک‌هایی که به طور گسترده پیشرفت کرده بودند و تغییر و تحولات بسیار زیادی که در جهت واقع گرایانه‌تر شدن آن‌ها اضافه شده بود، همه و همه با هم جمع شده بودند تا Gran Turismo 4 را تبدیل به یکی از درخواست شده‌ترین بازی‌های آن سال برای بازی‌بازان کنند. همچنین این بازی نیز در نهایت توانست خودش را به عنوان یکی از پرفروش‌ترین بازی‌های کل دوران در این صنعت به مردم معرفی کند.

با از راه رسیدن نسل هفتم کنسول‌های ویدیوییِ شرکت سونی به اسم پلی‌استیشن ۳، عنوان Gran Turismo 5: Prologue این بار در استرالیا و اروپا دوباره از راه رسید تا با المان‌های جدید گیم‌ پلی خود و گرافیک و جلوه‌های بصری بهتر، شور و اشتیاق مردم برای تجربه این بازی را به بیشترین حد ممکن خود برساند که در نهایت نیز با فروش ۵.۰۹ میلیون نسخه‌ای تبدیل به دومین بازی انحصاری بزرگ پلی‌استیشن در دوره خود شده بود. خب پس با این اوصاف، چه عنوان دیگری می‌توانست تاج و تخت پادشاهی را از این بازی پس بگیرد و جایگاه آن را در رتبه یک از آن خود کند؟ اگر راستش را بخواهید، هیچ بازی دیگری به جز نسخه کامل Gran Turismo 5 توان انجام دادن چنین کاری نداشت.

پنجمین نسخه این سری، یک بخش مسابقه آنلاین تا حداکثر تعداد شانزده نفر به بازی‌بازان معرفی می‌کرد تا انجام دهند. این ویژگی که برای اولین بار در تاریخ سری Gran Turismo به آن اضافه شده بود، این شانس را به تمام کاربران این فرنچایز در سراسر دنیا می‌داد تا مهارت‌هایی را که سال‌های سال در مسابقات آفلاین و تک نفره آموخته بودند، اکنون در برابر یکدیگر و بر علیه هم استفاده کنند و در واقع این مهارت‌ها را با سایر طرفداران بازی‌های مسابقات ریسینگ شبیه ساز به اشتراک بگذارند. همچنین در این نسخه برای اولین بار این قابلیت در این فرنچایز به کار گرفته شده بود تا خودروی بازی‌بازان از بیرون دچار آسیب دیدگی شود و مدل‌های ضربه دیدگی به آن اضافه شود و همچنین این که خودروی یک بازیکن از دور مسابقه خارج شود. به این ویژگی‌ها باید وجود حدود هزار خودروی مختلف و تعداد بیشتری که از طریق بسته الحاقی (DLC) قرار بود به آن اضافه شود را هم افزود تا Gran Turismo دقیقا همان کاری را انجام داده باشد که این سری به خاطر آن میان مردم شناخته می‌شد و آن هم چیزی نبود به جز: بهبود دادن ویژگی‌های این مجموعه، فراتر از غیر واقع بینانه‌ترین انتظارات و تصورات همه مردم.

به هر حال با وجود این که Gran Turismo 5 دارای ویژگی‌های بی نظیر و بسیار خوبی بود، اما موجی از انتقادها به خاطر جلوه‌های بصری ترکیبی و عدم وجود زاویه دوربین از داخل کابین خودرو به سمت این بازی روانه شد. علاوه بر این، هوش مصنوعی نامطمئن هم یکی دیگر از دلایلی بود که به مدل آسیب دیدگی خودروها اضافه شده بود تا باعث نارضایتی مردم و منتقدین از برخی المان‌های این بازی شود. این بازی در نهایت توانست با میانگین امتیازات و نمرات ۸۴ در وبسایت Metacritic عیار خودش را نشان دهد که نمره آنچنان بد و نامطلوبی هم محسوب نمی‌شود اما این تازه آغاز دوران تلخ و ناگوار فرنچایز Gran Turismo بود که کم کم شور و اشتیاق مردم برای آن شروع به کم شدن کرده بود. در مقایسه با Gran Turismo 1, Gran Turismo 2, Gran Turismo 3  که همه‌ی آن‌ها میانگین نمراتشان بالای ۹۰ شده بود و همینطور Gran Turismo 4 که نمره بسیار نزدیکی به ۹۰ کسب کرده بود، به راحتی قابل تشخیص بود که یک سری مشکلاتی در این سری به وجود آمده که نشان می‌دهد این Gran Turismo دیگر آن Gran Turismo سابق نیست و کیفیت آن در حال کاهش پیدا کردن است.

فرنچایز Gran Turismo سرانجام بعد از حرف و حدیث‌ها و شایعات بسیار در سال ۲۰۰۹ به کنسول PSP سونی نیز راه پیدا کرد و توانست با فروش بیش از ۵ میلیون نسخه‌ای خود تبدیل به یکی از پرفروش‌ترین بازی‌های این کنسول دستی شود. ممکن است این بازی روی یک سیستم قابل حمل عرضه شده باشد، اما این موضوع زیاد مانع جاه طلبی‌های این سری نشد. Gran Turismo روی کنسول دستی PSP با داشتن بیش از ۸۰۰ خودرو و ۴۵ پیست و همینطور قابلیت اجرا شدن با ۶۰ فریم بر ثانیه مانع از این شد تا مردم از آن به عنوان یک نسخه ضعیف که حرف زیادی برای گفتن نداشت، یاد کنند و کاملا بر عکس، در ذهن و خاطر همه آن‌ها به خوشی نقش ببندد. اما حتی با این حال هم واکنش منتقدین به این بازی ضد و نقیض بود به طوری که عده زیادی از آن‌ها این بازی را به خاطر نداشتن بخش Career Mode سرزنش می‌کردند و خودروهای قابل ارتقاء را یک قابلیت اضافی محسوب می‌کردند. این بازی در نهایت با کسب میانگین نمرات ۷۴ در Metacritic نشان از ادامه روند رو به افت این سری داشت. 

با عرضه شدن Gran Turismo 6 در پایان چرخه حیات کنسول نسل هفتمی شرکت سونی به اسم پلی‌استیشن ۳ در سال ۲۰۱۳، عده زیادی انتظار داشتند که با توجه به روند رو به افت این سری، این بازی با موفقیت‌های کم‌تری نسبت به قبل مواجه شود. این بازی در نهایت از همان ابتدای آغاز فروش و عرضه خود با استقبال بسیار گسترده‌ای از مردم آمریکا رو به رو شد و تبدیل به یک موفقیت تجاری بزرگ برای این سری شد که از نظر منتقدین هم یک بازی درخشان به حساب می‌آمد. به هر جهت علیرغم این که این بازی واقعا بهبودهای بسیار زیادی به جلوه‌های بصری و گرافیکی و شخصی سازی خودروها اضافه کرده بود، اما آخرین نسخه مورد بحث از سری Gran Turismo به خاطر توجه و تمرکزی که روی مسابقات آنلاین و پرداخت‌های درون برنامه‌ای کرده بود، مورد انتقاد و نکوهش قرار گرفت. همین موضوعات هم باعث شد که در نهایت تعداد بسیار زیادی از مردم این فرنچایز را از پشتیبانی و حمایت چندین و چند ساله و طولانی مدت خود محروم کنند و صبر و بردبازی خود را نسبت به Yamauchi و استودیوی Polyphony Digital به کلی از دست بدهند و از آن قطع امید کنند. ناامیدی طرفداران کهنه کار باعث شده بود سری Gran Turismo خلوص نیت، اعتبار و بی‌عیب و نقص بودن خود را که در طی سال‌های سال به دست آورده بود، کم کم از دست بدهد. Gran Turismo 6 هم با کسب میانگین نمرات ۸۱ به کار خود پایان داد.

در این میان، عناوین ریسینگ جدید و تازه وارد به دنیای مسابقات شبیه ساز مثل سری Forza در طی این سال‌ها به زمین بازی وارد شده‌اند تا رقابت تازه‌ای را در این سبک به وجود بیاورند، بلکه Gran Turismo دوباره از زمین بلند شود و حداقل به خاطر رقابت هم که شده، به روزهای اوج خودش بازگردد. این زمینه سال‌های سال به عناوین مختلف سری Gran Turismo ختم شده بود و اضافه شدن یک رقیب جدید مثل دمیده شدن روح تازه‌ای به این سبک و کل بازی‌های ریسینگ بود. بدین ترتیب، زمینه‌های تازه‌ای در اختیار کاربران قرار داده شده بود تا چیزهای تازه‌ای را امتحان کنند چون دورانی که Gran Turismo در آن‌ پادشاهی می‌کرد و بر تخت سلطنت نشسته بود، دیگر به پایان خودش نزدیک شده بود و در حال انقراض بود. سری Forza با دو فرنچایز مختلف خود به اسم Motorsport و Horizon وارد دوره تازه‌ای شده بود و با بهبود و ارتقای کیفیت خود به موفقیت‌های دنباله دار زیادی دست پیدا کرده بود که این روند مدت زیادی ادامه پیدا کرد تا به امروز رسید. همانطور که سری Forza روز به روز در حال پیشرفت بود، Gran Turismo برای حفظ بقای خودش در بازار در حال تقلا کردن بود که واقعا برای چنین فرنچایز کهنه کاری مثل این، بسیار تلخ و دردآورد است که به چنین روزگاری برسد.

سال ۲۰۱۷ نسخه جدیدی از این سری به امید احیای این فرنچایز عرضه شد که Gran Turismo Sport نام داشت و هیچ پسوند و پیشوند دیگری هم نداشت. با این بازی، Gran Turismo وارد مسیر تازه‌ای شده بود. این بازی تاکید زیادی روی رانندگی آنلاین و مسابقات ورزش‌های الکترونیک (eSport) کرده بود و در زمان عرضه خود فاقد بخش کمپین سینگل پلیر بود. همچنین این بازی به خاطر ذات آن که نیاز به اتصال دائم به اینترنت داشت، چرخه شب و روز و یا حتی آب و هوای پویا هم نداشت. با این حال، بخشی از ویژگی‌های خود از جمله طراحی خودروها و المان‌های PvP را بهبود بخشیده بود. اما حتی با وجود این بهبودها، Gran Turismo Sport برای اغلب طرفداران قدیمی این مجموعه یک ناامیدی بزرگ بود. اگرچه تیم سازنده و توسعه دهنده این بازی در استودیوی Polyphony Digital به طور مداوم به‌روزرسانی‌های جدیدی در غالب مسابقات تک نفره به این بازی اضافه می‌کنند و پیست‌ها و خودروهای تازه‌ای وارد بازی می‌‌کنند که این روند هنوز هم تا امروز ادامه پیدا کرده است، اما عده زیادی از طرفداران هنوز هم عرضه پر از عیب و ایراد این بازی و میانگین نمرات ناامید کننده‌ی آن که ۷۵ شده بود را فراموش نکرده‌اند.

با این حال Gran Turismo Sport همان Gran Turismo 7 نبود و نمی‌توان آن را نسخه کامل و اصلی این فرنچایز به حساب آورد، به همین خاطر هم ما هنوز هم مشتاق نسخه جدیدی از این سری به عنوان نسخه اصلی مانده‌ایم. Yamauchi هم یک بار قول داده بود یک نسخه جدید از این سری هنوز در راه است که معرفی نشده. همچنین این انتظار هم می‌رود که ممکن است نسخه جدید این سری به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و بهترین عناوین لاین آپ پلی‌استیشن ۵ در زمان عرضه آن همراه با آن روانه بازار شود و ما شاهد نسخه جدیدی از این سری باشیم که شاید این بار آمده تا اوضاع را بهبود ببخشد و از اشتباهات گذشته خود درس بگیرد. هیچ شکی نیست که از نظر کیفیت، سری Gran Turismo از دوران پلی‌استیشن ۳ به بعد دچار یک افت بسیار شدید شده است که شیب آن با هر نسخه تندتر و بدتر شده. Gran Turismo Sport را می‌توان نمونه بارز عنوانی دانست که نشان می‌دهد سازندگان چطور می‌توانند یک تجربه ناقص و نه چندان رضایت بخش را در طول زمان و حتی با گذشت دو سال از عرضه آن با پشتیبانی و حمایت دنباله دار خود، به یک تجربه مطلوب و بسیار خوب تبدیل کنند.

ما واقعا امیدواریم که این روند در نسخه بعدی سری Gran Turismo متوقف شود و دیگر بیشتر از این ادامه پیدا نکند. سری Gran Turismo به عنوان یک برند، واقعا تعریف کننده‌ی دوران هر یک از نسخه‌های جدید کنسول‌های پلی‌استیشن بوده است. همه ما امیدواریم که نسخه بعدی این سری ترکیب زیبایی از نسخه‌های گذشته، حال و آینده این مجموعه باشد که در عین حالی که برترین و بهترین ویژگی‌های آن‌ها را حفظ می‌کند، نوآوری‌های تازه‌ای هم به آن اضافه کند. اگر فداکاری‌هایی که Yamauchi در طی این سال‌ها برای این سری کرده است، نشان دهنده چیز خاصی باشد، همه ما امیدواریم که نه تنها ارزش این مسیر سختی که طی کرده است را داشته باشد، بلکه حتی امروز هم بتواند رقابتی نزدیک و شانه به شانه با رقیبان دیگر خود شروع کند.